Cuộc chia tay bất ngờ của vị HLV người Bồ Đào Nha chắc chắn sẽ là chủ đề bàn tán trong một thời gian dài nữa của báo chí cũng như dư luận. Sẽ có nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên trong bài viết này, chúng tôi muốn ghi nhận những công lao to lớn, dành sự kính trọng và cả những chia sẻ với nghề cùng ông, người duy nhất đưa được bóng đá Việt Nam lên đỉnh cao nhất của khu vực.

Huấn luyện viên Calisto – người duy nhất đưa được bóng đá Việt Nam lên đỉnh cao của khu vực

Người đi “khai hoang” và dám nói thẳng
Hơn 11 năm trước, HLV Calisto là một trong những HLV ngoại đầu tiên đến Việt Nam dẫn dắt 1 CLB. Ông đã nghiên cứu và suy nghĩ rất nhiều khi quyết định đến mảnh đất có nền bóng đá kém phát triển này. Sự “khai hoang” của ông Calisto đã mở ra một kỷ nguyên mới với bóng đá quốc nội, khi mà phong cách chơi thứ bóng đá của châu Âu và quan trọng nhất là tác phong chuyên nghiệp từ cách làm, cách nghĩ đã giúp bóng đá Việt Nam dần được các bạn bè trong khu vực và thế giới biết đến. Chỉ sau 2 năm làm quen, ông đưa Gạch Đồng Tâm (ĐT.Long An bây giờ) thăng hạng và sau đó là 2 chức vô địch liên tiếp năm 2005, 2006. Ở cấp độ đội tuyển, ông chính là người đã tìm ra lứa cầu thủ vàng như: Minh Phương, Tài Em, Huy Hoàng, Hồng Sơn…Với sự hiểu biết cùng tâm huyết lớn, ông Calisto được đánh giá là một trong những người tạo dựng cho ĐTVN một lối chơi có bản sắc rất riêng. Có thể nói trong khu vực chắc chắn lối đá của Việt Nam không lẫn với đội tuyển nào. Trong khi bóng đá của Thái Lan bị ảnh hưởng quá nhiều bởi bóng đá Anh, Singapore thì đậm chất thực dụng, Malaysia và Indonesia hầu như chỉ cậy sức, thì chúng ta chơi với một lối đá mềm mại uyển chuyển, thiên về kỹ thuật rất nhiều và với chính lối đá ấy ĐTVN hạn chế được tối đa chấn thương và phân bổ thể lực hợp lý, phù hợp với thể trạng người Việt Nam.

Đặc biệt, HLV Calisto càng được nể trọng bởi dưới thời ông luôn sản sinh ra những nhân tố mới, có sự ảnh hưởng lớn. Hàng chục cái tên không nhắc thì ai cũng biết như Hồng Sơn, Như Thành, Huy Hoàng, Minh Phương, Thành Lương…

Sau gần 1 thập kỷ tâm huyết với bóng đá Việt Nam, cuối cùng ông cũng đã bước lên đỉnh cao nhất với ngôi vô địch AFF Cup 2008. Song, như một định mệnh, 2 thất bại liên tiếp tại SEA Games 25 và gần nhất là AFF cup 2010 đã khiến ông bị phủ nhận tất cả những công lao phía trước.

Ông Calisto là một trong những người dám nói thẳng nhất trước thực trạng và cả những yếu kém của bóng đá Việt Nam. Ông thừa nhận, sau hơn 10 năm làm việc tại Việt Nam, động lực của ông đã mất đi nhiều bởi sự thiếu chuyên nghiệp. Ông cho rằng một nền bóng đá muốn phát triển thì phải có một số lượng lớn các CLB và ở các CLB đó, những điều kiện như cơ sở hạ tầng, y học bóng đá phải có sự phát triển tương đương. Ông phê phán tinh thần thiếu chuyên nghiệp của các cầu thủ Việt Nam và sẵn sàng mắng trước mặt các cầu thủ vì những sai trái và thái độ không đúng mức. Có lẽ bởi tính ngay thẳng của ông, mà dưới thời dẫn dắt của mình, ĐTVN có nhiều trường hợp bỏ về hay tìm cách trốn tránh nghĩa vụ quốc gia nhất.

Không chỉ phàn nàn về cầu thủ Việt Nam, ông Calisto còn phàn nàn về cách thức điều hành các giải bóng đá của VFF. Ông phản ứng mạnh mẽ với báo giới và dư luận sau những chỉ trích có phần thái quá. Khi mà bóng đá Việt Nam vẫn còn quá nhiều tiêu cực, sẽ phân bè, chia rẽ trong nội bộ từ lãnh đạo tới các cầu thủ đến các HLV nội thì HLV Calisto chắc chắn trở thành cái gai trong mắt một số người.

Khắc nghiệtThành công năm 2008, ông Calisto được tung hô như 1 người hùng. Song 2 thất bại liên tiếp, thậm chí ông không được đánh giá là đứng tại mặt đất như trước, mà bị chỉ trích và đủ thứ gây áp lực.

HLV kỳ cựu Thụy Hải từng thốt lên với ĐTVN rằng: “Có mời HLV Jose Mourinho về cũng đành chịu”. ĐTVN đã qua rất nhiều thời HLV ngoại, từ thời HLV Collin Murphy, Weigang, Tavares, Alfried Riedl…nhưng chưa một ai đưa được bóng đá Việt Nam lên ngôi vô địch ở khu vực. Không thể nói HLV Calisto gặp thời, bởi thời của Huỳnh Đức, Hồng Sơn-những cầu thủ xuất sắc nhất Đông Nam Á và tiệm cận cả châu lục nhưng HLV người Áo Alfried Riedl cũng phải bất lực.

Sự khắc nghiệt đến từ ngay trong suy nghĩ, phản ứng của các quan chức VFF, các cầu thủ và báo giới khi hầu hết đều quay lưng lại với ông khi thất bại tại 2 giải đấu lớn. Thất bại vốn là chuyện bình thường trong thể thao, lại quá hiển nhiên với bóng đá. Thậm chí, những thất bại được mổ xẻ và không phủ nhận, ông Calisto là người có lỗi. Ông đã thừa nhận điều đó nhưng dường như, thái độ của ông Calisto chưa làm thỏa mãn nhiều người. Điều đó khiến ông thầy người Bồ Đào Nha trăn trở rất nhiều và ông đã quyết định ra đi.

So với những đóng góp to lớn với bóng đá nước nhà, rõ ràng là chúng ta chưa thật sự công bằng với ông. Thế nhưng, chúng tôi tin rằng, sẽ có không ít người vẫn nhớ mãi hình ảnh của một người thầy tận tụy với cái tên rất thuần Việt: “Thầy Tô”, người đã có công lớn cho sự phát triển của bóng đá Việt Nam suốt 11 năm qua.